مشخصات گیاهشناسی برنج
برنج از خانواده گندمیان (Gramineae Poaceae)و از جنس Oryzaبـا نام انگلیسی Rice است.
شرایط کشت برنج
دمای مناسب رشد
- برنج از گیاهان مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است و دمای مناسب رشد آن بین ۲۰ تا ۳۷ درجه سانتی گراد می باشد.
دمای مناسب گلدهی و تولید
- دمای کمتر از ۲۰درجه سانتیگراد باعث دیررسی و برداشت دیرهنگام محصول شده و دمای بیشتر از ۳۷درجه سانتیگراد نیز موجب کاهش باروری در خوشه می شود.
خاک مناسب رشد
- برنج دارای ریشه های سطحی بوده و بهترین نوع خاک برای رشد آن خاک های لومی رسی حاوی مواد آلی است.
- برنج به شوری آب و خاک تا حدودی مقاوم بوده و بهترین PH برای رشد آن ۵/۵ تا ۶/۵ می باشد.
طول دوره رشد و رسیدگی
- رشد گیاهچه در خزانه
- مرحله نشایی (ریشه دهی و شروع پنجه زنی) = ۳۰-۱۵ روز بعداز بذرپاشی
- دوره پنجه زنی = ۱۵-۷ روز بعداز نشاء کاری
زمان بلوغ و تولید محصول
۱-دوره رشد زایشی
- دوره طویل شدن ساقه و رشد خوشه در غلاف = ۳۵ تا ۴۵ رو بعداز نشاء کاری
- دوره تکمیل اندام گل ، خوشه دهی، تشکیل دانه گرده و گلدهی = ۶۵-۵۵ روز بعداز نشاء کاری
۲-دوره رسیدگی
- شیری شدن = ۷۰-۶۰ روز بعداز نشاء کاری
- خمیری شدن دانه = ۷۵-۶۵ روز بعداز نشاءکاری
- رسیدن دانه = ۸۰-۷۵ روز بعداز نشاء کاری
- برداشت = ۹۵-۸۰ روز بعداز نشاء کاری
فصل کاشت و برداشت محصول
شروع فصل کاشت برنج با افزایش دما و از اواسط بهار و زمان برداشت محصول نیز اواخر شهریورماه می باشد.
آفات و بیماری های شایع برنج
بیماری ها
- بلاست برنج Pyricularia grisea
- پوسیدگی جیبرلایی طوقه و ریشه Gibberella fujikuroi
- سوختگی غلاف برنج Rhizoctonia solani
- لکه قهوه‌ای Brown spot
- بلایت غلافSheath blight
آفات
- کرم ساقه خوار برنج chilo suppressalis
- کرم برگخوار سبز Naranga aenescens
- سر خرطومی ریشه برنج Hydroriomus sinuaticollis
- زنجرک سبز برنج Cicadella viridis L
مهمترین عناصر غذایی در رشد و تولید برنج
۱-عنصر نیتروژن
این عنصر با بهبود فعالیت فتوسنتز موجب تسریع رشد رویشی گیاه می شود.عنصر نیتروژن تعداد خوشه و میزان درصد کربوئیدرات را در دانه برنج افزایش می دهد.
۲-عنصر فسفر
این عنصر جهت توسعه ریشه و استقرار گیاهچه ضروری بوده و میزان گلدهی و تعداد دانه در خوشه و نیز میزان نشاسته را در دانه برنج افزایش می دهد.
۳-عنصرپتاسیم
عنصر پتاسیم موجب افزایش رشد رویشی و میزان تولید در برنج می شود. پتاسیم وزن و کیفیت دانه برنج را بهبود بخشیده و از عناصر ضروری جهت تکمیل و رسیدگی محصول می باشد.
۴-عنصر کلسیم
عنصر کلسیم موجب تسریع رشد رویشی و افزایش درصد گلدهی و میزان تولید در برنج می شود.
مصرف کلسیم در مرحله تشکیل و رسیدگی دانه، کیفیت و عمر انبارمانی محصول را افزایش می دهد.
۵-عنصر سیلسیم
عنصر سیلسیم مقاومت مکانیکی را در گیاه برنج بالا برده و مصرف آن در کنار عنصر پتاسیم علاوه بر افزایش میزان تولید، از ورس(خوابیدگی ساقه) پیشگیری می کند.
۶-عنصر گوگرد
گوگرد رشد رویشی در گیاه را تسریع کرده و کیفیت محصول را افزایش می دهد. این عنصر در پیشگیری از آلودگی برنج به بیماری های قارچی و باکتریایی و نیز کنترل خسارات ناشی از حمله آفات بسیار موثر می باشد.
توصیه های عمومی در تغذیه کودی برنج
- مصرف کودهای حاوی سیلسیم و پتاسیم علاوه بر افزایش کیفیت محصول ، مقاومت دیواره سلول ها را بالا برده و از نفوذ آفات مکنده و عوامل بیماریزا به گیاه پیشگیری می کند. مصرف کود سیلسیم در برنج میزان استحکام فیزیکی ساقه را ارتقاء داده و درصد خوابیدگی(ورس) را به میزان زیادی کاهش می دهد.
- با توجه به شرایط محیطی کود آهن پودری و مایع همچنین کود پودر میکرو و کود مایع میکرو قابلیت جایگزینی دارند.
- برنامه کودی پیشنهادی براساس نیاز گیاه به عناصر غذایی در مراحل رشدی مختلف می باشد.
- مقادیر توصیه شده و نحوه مصرف عمومی است و با توجه به آزمون خاک و نظر کارشناس قابل تغییر می باشد.
- مصرف کودهای اسید هیومیک همراه با آب آبیاری ، بدلیل خاصیت کلات کنندگی این ترکیبات، جذب عناصر مغذی موجود در خاک را توسط ریشه گیاه تسهیل کرده ، همچنین موجب رشد و توسعه ریشه شده و فرایند تولید را در گیاه بهبود می بخشد.
- جهت پوشانندگی کامل و افزایش راندمان مصرف و کارایی کودها ، استفاده از مکمل کودی سورفکتانت غیر یونی سارکو SURFACTANT توصیه می شود.