مشخصات گیاه شناسی نخیلات
نخیلات با نام علمی Phoenix dactilifera از خانواده Palmaceae و نام انگلیسی date palm است. گیاهی تک پایه است.
شرایط کشت نخیلات
دمای مناسب رشد
- نقطه صفر رویشی نخل خرما درجه حرارت ۷ درجه سانتی‌گراد است و در درجه حرارت ۳۲ درجه سانتی‌گراد مطلوب ترین رشد را خواهد داشت.
- دمای مناسب رشد نخل خرما درجه حرارت ۴۰-۳۸ درجه سانتی‌گراد می باشد.
- مناطقی با تابستان های گرم و خشک برای پرورش این گیاه مناسب می باشد.
دمای مناسب گلدهی
دامنه دمایی ۲۶-۲۲ درجه سانتی گراد مناسب ترین دما جهت گرده افشانی درخت خرما می باشد.
خاک مناسب کشت
درخت خرما در انواع خاک ها کشت شده و به شوری و خشکی خاک مقاوم است.
طول دوره رشد و رسیدگی
- از زمان تلقیح گل : اواخر اسفند تا اوایل اردیبهشت
- تشکیل میوه : نیمه دوم اردیبهشت تا اوایل خرداد
- رشد و وزن گیری میوه : اواسط تیرماه
- شروع تغییر رنگ میوه : اواخر تیر تا اواخر مرداد
- افزایش وزن و درصد وزن ماده خشک و رسیدگی میوه: شهریور تا آبان
برداشت محصول
اوایل شهریور تا پایان آبان ماه
آفات و بیماری های شایع خرما
بیماری ها
- لکه گرافیولایی برگ Graphiola phoenicis
- پوسیدگی گل آذین خرما
- لکه آلترناریایی برگ
- لکه سیاه برگ
- خشکیدگی خوشه خرما بر اثر عوامل محیطی
- سوختگی دم خوشه
- پژمردگی فوزاریومی
- زوال درخت خرما
- پوسیدگی نرم انتهای تنه
- فساد میوه خرما
- بیماری‌های نماتودی
آفات
- سپردار سفید خرما Parlatoria blanchardi
- زنجره خرما Ommatissus binotatus
- کرم گرده‌خوار خرما (شب پره بزرگ خرما) greater date moth
- شب پره کوچک یا کرم میوه‌خوار خرما (سرخه یا حمیره) Batrachedea amydraula
- سرخرطومی حنایی خرما Rhynchophorus ferrugineus
- سوسک کرگدنی خرما Oryctes elegans
- سوسک چوبخوار یا شاخک بلند درخت خرما Pseudophihus testaceus
- کنه گرد آلود خرما Oligonychus afrasiaticus
مهمترین عناصر غذایی در رشد و تولید خرما
۱-عنصر نیتروژن
نیتروژن موجب تسریع رشد رویشی درخت شده و در ساخت ترکیبات پروتئینی، اسیدهای آمینه و کربوهیدرات ها ، رشد رویشی، تشکیل گل با اندازه مناسب و میوه درشت تر ، عملکرد محصول و رسیدگی میوه موثر می باشد.
۲-عنصر فسفر
فسفر ، موجب رشد و توسعه سیستم ریشه درخت شده و کیفیت میوه را به میزان زیادی افزایش می دهد. علاوه بر آن محرک گلدهی است و بر تعداد شکوفه و در نتیجه ،میزان تولید نهایی موثر می باشد.
۳-عنصرپتاسیم
پتاسیم محرک گلدهی است و بر تشکیل و درشتی میوه خرما و افزایش عملکرد موثر می باشد. همچنین موجب بهبود و کیفیت میوه شده و مقاومت گیاه را در برابر تنش های محیطی افزایش می دهد.
۴-عنصر کلسیم
عنصر کلسیم در رشد رویشی گیاه موثر است و میزان گلدهی و تولید را افزایش می دهد. این عنصر کیفیت و عمرانبارمانی میوه خرما را بهبود بخشیده و تا حد زیادی از آسیب های فیزیکی در زمان جابجایی میوه پیشگیری می کند.
۵-عنصر بر
این عنصر محرک گلدهی بوده و موجب تسهیل انتقال کلسیم در گیاه می شود. همچنین با افزایش استحکام دمبرگ و دمگل از ریزش نابهنجار شکوفه و میوه پیشگیری کرده و کیفیت و بازارپسندی محصول را به میزان زیادی افزایش می دهد.
۶-عنصر روی
این عنصر بر رشد رویشی گیاه ،میزان گلدهی و تولید موثر می باشد. عنصر روی از ریزش نابهنجار شکوفه و میوه پیشگیری کرده و میزان تولید را افزایش می دهد.
۷-عنصر گوگرد
این عنصر رشد رویشی درخت را تسریع کرده و کیفیت میوه را افزایش می دهد. همچنین این عنصر در پیشگیری از آلودگی به بیماری های قارچی و باکتریایی و نیز کنترل خسارات ناشی از حمله آفات بسیار موثر می باشد.
توصیه های عمومی در تغذیه کودی نخیلات
- مصرف کودهای حاوی عنصر گوگرد در زمان رسیدگی محصول ، از آلودگی میوه به بیماری های قارچی پیشگیری و میزان خسارت ناشی از آن را کاهش می دهد.
- بعداز برداشت جهت پیشگیری از سال آوری درخت مصرف کودهای حاوی اسیدهای آمینه و عناصر ریزمغذی توصیه می شود.
- با توجه به شرایط محیطی کود آهن پودری و آهن مایع ، همچنین کود میکرو پودری و میکرو مایع قابلیت جایگزینی دارند.
- برنامه کودی پیشنهادی براساس نیاز نخیلات به عناصر غذایی در مراحل مختلف رشد و نمو آن می باشد.
- مقادیر توصیه شده و نحوه مصرف عمومی است و با توجه به آزمون خاک و نظر کارشناس قابل تغییر می باشد.
- بدلیل خاصیت کلات کنندگی کودهای اسید هیومیک مصرف این ترکیبات همراه با آب آبیاری ، موجب رشد و توسعه ریشه شده و جذب عناصر مغذی موجود در خاک را توسط ریشه گیاه تسهیل می کند.
- جهت پوشانندگی کامل و افزایش راندمان مصرف و کارایی کودها ، استفاده از مکمل کودی سورفکتانت غیر یونی سارکو SURFACTANT توصیه می شود.