مشخصات گیاهشناسی پنبه
پنبه با نام علمی Gossipium hirsatum و نام انگلیسی Cotton گیاهی بومی مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است.
پنبه از الیافی نرم و پف‌دار از جنس سلولز تشکیل‌شده است که درون کپسولی به دور تخم‌های گیاه پنبه می‌روید.
شرایط کشت پنبه
دمای مناسب رشد
- پنبه گیاهی گرما دوست می باشد و تا ۴۶ درجه سانتی گراد حرارت را تحمل می کند.
- دمای مناسب رشد و نمو آن ۳۵-۱۷ درجه سانتیگراد می باشد.
- گرما و دمای بالا باعث ریزش برگ هـا و کاهش عملکرد و کیفیت محصول پنبه خواهد شد.
دمای مناسب گلدهی
- دمای مناسب در زمان گلدهی و رشد غوزه پنبه ۲۵ درجه سانتیگراد می باشد.
- حرارت بالا سـبب ریـزش گل ها و جلوگیری از تلقیح آنها می گردد.
خاک مناسب
- گیاه پنبه در خاک های دارای مواد آلی کافی و عمق زراعی و زهکش مناسب قابل کشت می باشد.
- این گیاه نسبت به شوری آب و خاک و PH تا ۸ متحمل می باشد.
طول دوره رشد و رسیدگی
- طول دوره جوانه زنی بذر تا برداشت غوزه پنبه، ۱۵۰ تا ۲۳۰ روز تخمین زده می شود.
- دوره رشد و نمو پنبه به مراحل زیر تقسیم بندی می شود:
- جوانه زنی و ظهور اولین برگ حقیقی (۳۰-۱۳ روز)
- ظهور اولین جوانه گل (۷۰-۳۰ روز)
- ظهور اولین جوانه شکوفه (۹۴-۵۱ روز)
- پیدایش اولین غوزه باز (۱۷۵-۱۰۰ روز)
- رسیدن کامل محصول(۲۳۰-۱۲۰ روز)
زمان بلوغ و تولید محصول
- ۸۵% غوزه و تولید نهایی پنبه از جوانه هایی است که طی ۵-۴ هفته اول دوره گلدهی تشکیل شده اند.
فصل کاشت و برداشت محصول
- دمای مناسب کاشت پنبه، دمای حداقل خاک ۱۵ درجه سانتیگراد و دمای محیط ۱۸ درجه سانتیگراد می باشد.
- با شروع بهار و رفع سرمای زمستانه بذر پنبه کشت می شود تا زمان برداشت مصادف با کاهش دما و بارندگی های پاییز نباشد.
- پنبه از اواخر شهریور تا اواخر مهر با باز شدن غوزه ها برداشت می شود.
روش کاشت
- بذر پنبه به وسیله دستگاه ردیف کار و در عمق ۷-۳ سانتیمتر کاشته می شود.
- فاصله بذرها از یکدیگر روی پشته ۲۰-۱۵ سانتیمتر و فاصله ردیف های کشت ۸۰-۷۰ سانتیمتر در نظر گرفته می شود.
آفات و بیماری های شایع پنبه
آفات پنبه
- کرم خاردار پنبه Earias insulana
- کرم غوزه پنبه Heliothis obsoleta
- عسلک پنبه Bemisia tabasi
- کرم برگخوار پنبه Spodoptera littoralis
بیماری های پنبه
- پژمردگی ورتیسیلیومی Verticilium dahliae
- بوته میری Fusarium oxysporum
مهمترین عناصر غذایی در رشد و تولید پنبه
۱-عنصر نیتروژن
عنصر نیتروژن از عناصر ضروری در تغذیه گیاه پنبه می باشد . این عنصر موجب تسریع رشد رویشی گیاه شده و سبزینگی و تولید پروتئین ها و اسیدهای آمینه به حضور آن وابسته می باشد. همچنین در مرحله رشد غوزه نیز تامین مقدار مناسب عنصر نیتروژن بر افزایش تولید تاثیر مثبت می گذارد.
۲-عنصر فسفر
در تغذیه گیاه پنبه عنصر فسفر از اهمیت ویژه برخوردار است و بیشترین نیاز گیاه پنبه به آن در مرحله رشد غوزه و الیاف پنبه می باشد. همچنین در زمان جوانه بذر، موجب تسریع ریشه زایی و استقرار اولیه گیاهچه می شود.
۳-عنصرپتاسیم
عنصر پتاسیم موجب بهبود کیفیت الیاف پنبه و رنگ سفید آنها می شود. این عنصر مقاومت گیاه را در برابر تنش های محیطی و بیماری های قارچی افزایش داده و محرک گلدهی در گیاه می باشد.پتاسیم با تاثیر بر جوانه های مولد گل و تعداد غوزه ، عملکرد و تولید را ارتقاء می بخشد.
۴-عنصر کلسیم
عنصر کلسیم بر رشد رویشی گیاه و میزان گلدهی و تولید موثر است. این عنصر موجب استحکام فیزیکی گیاه شده و کیفیت محصول را بهبود می دهد.
۵-عنصر بر
این عنصرمحرک گلدهی و تولید می باشد. عنصر بر، موجب تسهیل انتقال کلسیم در گیاه شده و با افزایش استحکام دمبرگ و دمگل از ریزش نابهنجار گل و غوزه پنبه پیشگیری می کند.
۶-عنصر روی
عنصر روی، بر رشد رویشی، میزان گلدهی و تولید پنبه تاثیر دارد. این عنصر از ریزش نابهنجار شکوفه و غوزه پنبه پیشگیری کرده و موجب افزایش میزان تولید می شود.
۷-عنصر گوگرد
گوگرد با تاثیر بر سبزینگی و تولید پروتئین، موجب تسریع رشد رویشی گیاه پنبه شده و کیفیت محصول را به میزان زیادی افزایش می دهد. عنصرگوگرد از آلودگی گیاه به انواع بیماری های قارچی و آفات پیشگیری می کند.
توصیه های عمومی در تغذیه کودی پنبه
- با توجه به شرایط محیطی کود آهن پودری و مایع ، همچنین کود پودر میکرو و کود مایع میکرو قابلیت جایگزینی دارند.
- برنامه کودی پیشنهادی براساس نیاز گیاه پنبه به عناصر غذایی در مراحل مختلف رشد و نمو آن می باشد.
- مقادیر توصیه شده و نحوه مصرف عمومی است و با توجه به آزمون خاک و نظر کارشناس قابل تغییر می باشد.
- بدلیل خاصیت کلات کنندگی کودهای اسید هیومیک مصرف این ترکیبات همراه با آب آبیاری ، موجب رشد و توسعه ریشه شده و جذب عناصر مغذی موجود در خاک را توسط ریشه گیاه تسهیل می کند.
- جهت پوشانندگی کامل و افزایش راندمان مصرف و کارایی کودها ، استفاده از مکمل کودی سورفکتانت غیر یونی سارکو SURFACTANT توصیه می شود.