مشخصات گیاه شناسی مرکبات
مرکبات گیاهانی بوتهای، درختچهای و یا درختی با شاخ و برگ متراکم و از خانواده Rutaceae و زیرخانواده Aurantioideae می باشند.
شرایط کشت مرکبات
دمای مناسب رشد
- دمای مطلوب جهت شروع رشد مرکبات در بهار، ۵-۱۲ درجه سانتیگراد است.
- مناسب ترین دما برای حداکثر رشد ۲۵ تا ۲۸ درجه سانتیگراد می باشد.
- میزان رشد مرکبات در دمای بالای ۳۸ درجه سانتیگراد و زیر ۱۳ درجه سانتیگراد، به‌شدت کاهش می‌یابد.
دمای مناسب گلدهی
اغلب گونه های مرکبات در نواحی گرمسیری با زمستان های سرد فقط یک بار در سال و در اوایل بهار گل می دهند .
خاک مناسب رشد
- مرکبات تحمل زیادی در برابر شوری خاک و آب ندارند.
- سیستم ریشه مرکبات کم عمق بوده و در انواع مختلف از خاک‌‌ها با زهکش مناسب رشد می‌کنند.
- خاک های سبک شنی رسی با PH 5-7 برای رشد درخت و توسعه سیستم ریشه آن مناسب می باشند.
طول دوره رشد و رسیدگی
مطابق با فصل برداشت، تشکیل و رسیدگی میوه ، تا ۷ ماه طول می‌کشد.
آفات و بیماری های شایع مرکبات
بیماری های باکتریایی
- بیماری میوه سبز
- بیماری شانکر باکتریایی
بیماری های ویروسی
- لکه قهوه ای آلترناریای
- تریستزا Citrus Tristeza Virus
- لپروز Citrus Leprosis Virus
حشرات و آفات
- تریپس مرکبات
- شته سبز مرکبات
- شته سیاه مرکبات
- بالشتک مرکبات
- شپشک آرد آلود مرکبات
- سپردار قهوه ای مرکبات
مهمترین عناصر غذایی در رشد و تولید مرکبات
۱-عنصر نیتروژن
نیتروژن عنصر ضروری جهت ساخت پروتئین ها و اسیدهای آمینه می باشد و در زمان رشد رویشی درخت مرکبات و نیز تشکیل و رسیدگی میوه به میزان بیشتری مورد نیاز است.
۲-عنصر فسفر
تامین فسفر مورد نیاز مرکبات، موجب رشد و توسعه مناسب سیستم ریشه شده علاوه بر آن محرک گلدهی بوده و بر تعداد شکوفه و در نتیجه میزان تولید نهایی موثر است.فسفر کیفیت میوه مرکبات را به میزان زیادی افزایش می دهد.
۳-عنصرپتاسیم
پتاسیم محرک گلدهی و شروع مرحله تولید در درختان مرکبات می باشد و میزان تولید میوه و مقاومت گیاه در برابر تنش های محیطی را میزان چشمگیر افزایش می دهد.
۴-عنصر کلسیم
عنصر کلسیم در رشد رویشی درختان مرکبات موثر بوده و میزان گلدهی و تولید را افزایش می دهد. مصرف این عنصر در مرحله تشکیل و رسیدگی محصول علاوه بر بهبود کیفیت ( رنگ، طعم و درشتی) ، موجب سفتی بافت آن و افزایش عمر انبارمانی میوه می شود.
۵-عنصر بر
محرک گلدهی و تولید شکوفه و میوه در مرکبات می باشد. این عنصر موجب تسهیل انتقال کلسیم در گیاه شده و با افزایش استحکام دمبرگ و دمگل از ریزش نابهنجار شکوفه و میوه پیشگیری می کند. همچنین عنصر بر میزان کیفیت و بازارپسندی محصول را به میزان زیادی افزایش می دهد.
۶-عنصر روی
این عنصر بر رشد رویشی، میزان گلدهی و تولید درخت مرکبات تاثیر دارد. عنصر روی از ریزش نابهنجار شکوفه و میوه پیشگیری کرده و میزان تولید را نیز افزایش می دهد.
۷-عنصر گوگرد
گوگرد رشد رویشی در درخت مرکبات را تسریع و کیفیت میوه را افزایش می دهد. این عنصر در پیشگیری از آلودگی مرکبات به بیماری های قارچی و باکتریایی و نیز کنترل خسارات ناشی از حمله آفات بسیار موثر می باشد.
۸-عنصر سیلسیم
مصرف کودهای حاوی سیلسیم علاوه بر افزایش کیفیت محصول مرکبات ، مقاومت دیواره سلول ها را افزایش داده و از نفوذ آفات مکنده و عوامل بیماریزا پیشگیری می کند.
توصیه های عمومی در تغذیه کودی مرکبات
- با توجه به شرایط محیطی کود آهن پودری و مایع همچنین کود پودر میکرو کود مایع میکرو قابلیت جایگزینی دارند.
- برنامه کودی پیشنهادی براساس نیاز درختان مرکبات به عناصر غذایی در مراحل مختلف رشد و نمو آن می باشد.
- مقادیر توصیه شده و نحوه مصرف عمومی است و با توجه به آزمون خاک و نظر کارشناس قابل تغییر می باشد.
- بدلیل خاصیت کلات کنندگی کودهای اسید هیومیک مصرف این ترکیبات همراه با آب آبیاری ، موجب رشد و توسعه ریشه شده و جذب عناصر مغذی موجود در خاک را توسط ریشه گیاه تسهیل می کند.
- جهت پوشانندگی کامل و افزایش راندمان مصرف و کارایی کودها ، استفاده از مکمل کودی سورفکتانت غیر یونی سارکو SURFACTANT توصیه می شود.